Historycy starożytności – Arrian
Arrian zwany po łacinie Flavius Arrianus urodził się około 90 r. w Nikodemii w Bitynii w zamożnej i wpływowej rodzinie posiadającej już obywatelstwo rzymskie od poprzedniego pokolenia. W młodości przebywał w Nikopolis w Epirze gdzie pobierał nauki od Epikteta – wybitnego filozofa stoickiego. Karierę urzędniczą Arrian zawdzięcza łaską cesarza Hadriana. Pełnił rożne funkcje zarówno w armii jak i w administracji. Był między innymi namiestnikiem ważnej prowincji nadgranicznej – Kapadocji. Nagle jednak z nieznanych nam powodów usunął się z życia publicznego i przeniósł się na stałe do Aten, było to około 140. Tam otrzymał ateńskie obywatelstwo i pełnił lokalne urzędy.
Przez całe swoje życie naśladował Ksenofonta – historyka ateńskiego żyjącego pomiędzy V, a IV wiekiem p.n.e. Arrian pisał w języku greckim, na wiele różnych tematów. Był autorem między innymi:
- Żeglugi dookoła Pontu Euksyńskiego (czyli Morza Czarnego),
- dziełek o polowaniach z psami (zachowały się),
- traktatów o tematyce militarnej (Taktika w części przepadły),
- wydał wykłady jego mistrza Epikteta,
- opisał historię czasów diadochów,
- dzieje Bitynii, Partii, Alanów.
Niestety wszystkie wyżej wymienione dzieła przepadły. Szczęśliwie zachowała się jedynie Anabasis, czyli historia wyprawy macedońskiego władcy żyjącego w IV wieku p.n.e. – Aleksandra Wielkiego. Opisał ją w 7 księgach skupiając się głównie na najistotniejszych faktach. Dzieło to stworzył, żyjąc już w Atenach. Przy pisaniu Anabasis wykorzystał teksty Ptolemeusza I Sotera i Arystobula z Kasandrei. Jest bardzo dużej wartości historycznej, ponieważ, korzystał z dobrych źródeł historyków współczesnych Aleksandrowi i ukazuje wszystkie osiągnięcia Aleksandra. Był przychylny macedońskiemu władcy, ale nie unikał podawania faktów źle o nim świadczących. Dzieło daje dość spójny i wiarygodny obraz wyprawy Aleksandra. Niestety Arrian mało interesował się Aleksandrem, jako pojedynczą jednostką, nie ukazuje jego cech charakteru, a jedynie polityczne decyzje. Stało się tak prawdopodobnie, dlatego iż było dla niego trudne po 400 latach od śmierci dowódcy Macedońskiego zebrać dokładne i prawdziwe dane dotyczące innych aspektów jego życia. Napisał je w dialekcie attyckim naśladując prosty styl Ksenofonta. Co ciekawe Ksenofont stworzył dzieło o bardzo podobnym tytule w którym opisuje brawurowy powrót greckiego wojska najemnego spod Kunaksy w Babilonii do Grecji. Czyli marsz 10 tysięcy.
Uzupełnieniem opisu wyprawy Aleksandra Wielkiego jest zachowany opis Indii zwany Indika. Dzieło to Arrian oparł na relacji Kreteńczyka Nearcha (dowodził on flotą Aleksandra Wielkiego, podczas jej powrotu z Indii), Geografii Eratostenesa i Opisie Indii Megastenesa. Napisał je w dialekcie jońskim, naśladując tym razem Herodota.
Był bardzo popularny w starożytności i zmarł w 175 roku.
