Stosunki polsko-czechosłowackie 1918-1938
Podsumowanie – stosunki polsko-czechosłowackie 1918-1938
Na stosunki polsko-czechosłowackie w latach 1918-1938 rzutował przede wszystkim konflikt graniczny między obydwoma państwami o Śląsk Cieszyński oraz Spisz i Orawę. Należy także pamiętać o dążeniach do dominacji w Europie Środkowo – Wschodniej i przekonaniu polityków czechosłowackich o nietrwałym charakterze granic państwa polskiego. Dotyczyło to głównie aspiracji polskich do przyłączenia obszarów na wschód od Bugu. Realizacje tego postulatu uznawano bowiem za źródło permanentnego konfliktu z przyszłą „białą” Rosją, która miała powstać po upadku rządu bolszewickiego. Krytyka wschodniej polityki widoczna była szczególnie latem 1920, kiedy konflikt cieszyński osiągnął apogeum, a Armia czerwona zbliżała się do Warszawy[29].
Postępująca od 1921 r. poprawa stosunków między Warszawą a Pragą doprowadziła do zawarcia 6 listopada tegoż roku układu politycznego między obydwoma państwami. Ze strony czechosłowackiej podkreślano jednak, że nie oznacza to uznania traktatu ryskiego i granicy wschodniej[30].
Stosunki polsko-czechosłowackie od 1934 r. pogarszały się. Ciążyła na nich kwestia Zaolzia oraz dyskryminacyjna polityka rządu czeskiego wobec Polaków z tego regionu. Dodatkowo wszelkie porozumienie utrudniała polityka zagraniczna Czechosłowacji, która z jednej strony dążyła do odsunięcia od siebie niebezpieczeństwa agresji niemieckiej, kierując ją na Polskę, z drugiej natomiast zacieśniała współpracę ze Związkiem Radzieckim. W rezultacie między obydwoma państwami utrzymywała się wrogość i oba wzajemnie działały na swoją niekorzyść: Polska wspierała słowackich nacjonalistów, a Czechosłowacja – ukraińskich. Konflikty te doprowadziły w ostateczności do tzw. kryzysu czechosłowackiego. Polska wystąpiła wobec Pragi z żądaniami, które choć uzasadnione, stawiały ją u boku Niemiec w ich akcji przeciw Czechosłowacji. W obliczu słabości Anglii i Francji oraz dwuznacznej gry ZSRR los Pierwszej Republiki był i tak przesądzony. Jednak przyłożenie ręki do rozbioru tego państwa nie dało Polsce większych korzyści, nie zapobiegło wzrostowi potęgi Niemiec, a przyniosło dyplomacji polskiej szkody w opinii międzynarodowej oraz świadomości Czechów i Słowaków.
Bibliografia stosunki polsko-czechosłowackie
Czubiński Antoni, Najnowsze dzieje Polski 1914-1983, Warszawa 1987.
Gruchała Janusz, Czeskie środowiska polityczne wobec spraw polskich 1920-1938, Katowice 2002.
Gruchała Janusz, Tomasz G., Masaryk, Wrocław 1996.
Historia dyplomacji polskiej 1918-1939, red. Piotra Łossowski, Warszawa 1995.
Kamiński Marek K., Zacharias Michał J., Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej 1918-1939, Warszawa 1987.
Wandycz Piotr, Aleksander Skrzyński. Minister spraw zagranicznych II Rzeczypospolitej, Warszawa 2006.
Wandycz Piotr, Z dziejów dyplomacji, Warszawa 1988.
Roszkowski Wojciech, Historia Polski 1914-1994, Warszawa 1995.
Roszkowski Wojciech, Najnowsza historia Polski 1914-1945, Warszawa 2003.
Przypisy
[1] Gruchała J.: Czeskie środowiska polityczne wobec spraw polskich 1920 – 1938. Katowice 2002, s. 7.
[2] Kamiński M. K., Zacharias M. J.: Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej 1918 – 1939. Warszawa 1987, s. 28.
[3] Tamże, s. 29.
[4] Tamże, s. 29.
[5] Tamże, s. 30.
[6] Tamże, s. 30.
[7] Tamże, s. 31.
[8] Tamże, s.31.
[9] Tamże, s. 32.
[10] Tamże, s. 32.
[11] Gruchała J.: Tomasz G. Masaryk. Wrocław 1996, s. 226.
[12] Łossowski P. (red.): Historia dyplomacji polskiej 1918 – 1939. Warszawa 1995, s. 390.
[13] Tamże, s. 390.
[14] Łossowski P. (red.): Historia dyplomacji polskiej 1918 -1939. Warszawa 1995, s. 188.
[15] Wandycz P.: Polska a zagranica. Warszawa 1988, s. 40.
[16] Tamże, s. 41.
[17] Łossowski P. (red.): Historia dyplomacji polskiej 1918 -1939. Warszawa 1995, s. 189.
[18] Tamże, s. 190.
[19] Tamże, s. 190.
[20] Tamże, s.191.
[21] Tamże, s. 192.
[22] Roszkowski W.: Najnowsza historia Polski 1914 – 1945. Warszawa 2003, s. 350.
[23] Tamże, s. 350.
[24] Tamże, s. 351.
[25] Tamże, s. 351.
[26] Tamże, s. 352.
[27] Tamże, s. 352.
[28] Kamiński M. K., Zacharias M. J.: Polityka zagraniczna II Rzeczypospolitej 1918 – 1939. Warszawa 1987, s. 250.
[29]Gruchała J.: Czeskie środowiska polityczne wobec spraw polskich 1920 – 1938. Katowice 2002, s. 173.
[30] Tamże, s. 174.
Damian S.
Jestem absolwentem studiów historycznych (specjalność nauczycielska i historia wojskowości). Moje ulubione okresy w historii to Polska w okresie międzywojennym, starożytność i średniowiecze.
