Stosunki polsko-rosyjskie 1569–1667

Moskwa

Od tej pory mieliśmy niebezpiecznego sąsiada Wielkie Księstwo Moskiewskie zwane od połowy XVII wieku – Rosją. Na początek okresu który omawiam w Rosji panuje Iwan IV Groźny (1533 – 1584). Przemienia on Moskwę w monarchie absolutną. Odrzuca bojarstwo i opiera swoją władze na dworianstwie, byli to ludzie których pozycja i znaczenie społeczne zależało od nadania im przez władcę urzędu albo stanowiska i związanych z tym dochodów. Pozwoliło mu to stworzyć oddaną sobie grupę ludzi. Przy tym zwalczał bezwzględnie konkurentów i bogatych bojarów. Stworzył również opriczninę, czyli zbrojne oddziały podporządkowane bezpośrednio władcy, które miały pilnować poddanych i ściągać od nich podatki. Wszystko to pozwoliło mu stworzyć silnie zcentralizowane państwo, o agresywnej polityce, którego jednym z priorytetowych celów było zdobycie dostępu do Morza Bałtyckiego, co ściśle łączyło się z naporem na zachód.