Rybnik wczoraj i dziś (I)
Prezentujemy historyczne pocztówki z kolekcji Pawła Poloka, dziennikarza, solisty i konferansjera Kapeli ze Śląska. W roku 2006 ukończył on politologię w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego oraz historię w Collegium Invisibile w Warszawie i w Wiedniu. Obok pocztówek, które prezentują Rybnika sprzed kilkudziesięciu lat, umieszczamy zdjęcia – tych samych miejsc z 2015 roku. Można odnieść wrażenie, że nowoczesność nie zawsze idzie w parze z pięknem architektury. Dotyczy to zarówno budynków jak i „przestrzeni” zielonych.
Wiele się zmieniło od czasu wykonania zdjęcia przedstawiającego skrzyżowanie obecnych ulic 3 Maja i B. Chrobrego. Ta ostatnia nosiła wówczas nazwę Gimnazjalna – prowadziła bowiem do gimnazjum, czyli obecnego I Liceum Ogólnokształcącego (dalszej jej części wiodącej dziś aż do ul. Żorskiej jeszcze nie było). Budynku browaru Hermanna Müllera, widocznego po lewej stronie zdjęcie, już nie ma, a na jego miejscu stoi galeria handlowa. Z kolei stojąca po prawej kamienica przetrwała w niemal niezmienionej formie. Widoczne na pierwszym planie drzewa, przesłaniają wieże obecnej bazyliki zwanej wówczas „nowym kościołem”. Pocztówka pochodzi z lat międzywojennych.
Gdyby jakiś sprytny grafik usunął komputerowo drzewa ze zdjęcia wykonanego w roku 2014, to większość Czytelników z pewnością natychmiast rozpoznałaby bez problemu budynek widoczny na drugim planie prezentowanej pocztówki. Dziś w miejscu stawu, który także widać na tejże kartce pocztowej, znajduje się skwer „Bukówka”, biorący swą nazwę od rosnących tam licznie buków. W tej chwili pozostało ich niewiele, ale skwer nadal cieszy oko różnymi okazami roślinności. Pocztówka prezentująca to miejsce pochodzi sprzed roku 1910, ponieważ wówczas rozpoczęto zasypywanie stawu i założono tenże skwer. Po lewej stronie widać wieżę kościoła ewangelickiego; nie wszyscy wiedzą, że jest to najstarszy kościół parafialny w Rybniku.
Pocztówka z roku 1940 przedstawia rybnicki Rynek od strony południowo-wschodniej. Wyraźnie widać kamienicę na rogu z ul. Raciborską, należącą do znanej kupieckiej rodziny Sladky. Był to jeden z nielicznych budynków, który mocno ucierpiał podczas działań wojennych w roku 1945. Dziś w tym miejscu mieści się kwiaciarnia należąca do p. Dziwoki-Ryszka.
Charakterystyczny budynek urzędu miasta znają niemal wszyscy rybniczanie. Powstał za czasów rządów burmistrza Władysława Webera – w roku 1928. Tzw. stara część urzędu niemal się nie zmieniła, za to jego otoczenie – owszem. Prezentowana pocztówka pochodzi z okresu II wojny światowej, prawdopodobnie wydano ją na początku 1940 r., z pewnością nie później, niż w roku 1941. Wprawny czytelnik dostrzeże po prawej u dołu znak „zakaz postoju” stojący po lewej stornie wczesnej Strasse der S.A. (ob. ul. Miejska).
Na pocztówce wydanej tuż po II wojnie światowej widzimy budynek poczty wzniesiony w roku 1905. I choć przynależność państwowa Rybnika zmieniła się od tego czasu trzy razy, to budynek – co jest ewenementem – ciągle i nieprzerwanie jest placówką pocztową. Z kolei po lewej stronie widać balkon słynnej kamienicy, w której mieściła się kawiarnia p. Stokłosy będąca swego rodzaju symbolem pokolenia urodzonego tuż po wojnie. Ciekawostka: balustrada balkonu, jak widać, od kilkudziesięciu lat ma się całkiem dobrze.
Ukazana na pocztówce droga w dawnych latach dość często zmieniała swe nazwy. I powiedzmy sobie szczerze – jakoś specjalnego szczęścia nie miała. Choć z początku nosiła neutralną nazwę Bahnhofstraße, którą następnie zmieniono na Dworcową (nie mylić z obecną ulicą o tej nazwie znajdującą się u początku ul. Kościuszki), to dalej było już tylko gorzej. Ulica ta nosiła później imię mało popularnego (i ówcześnie żyjącego!) woj. Grażyńskiego, w czasie II wojny światowej SA-Straße, zaś po 1945 roku znów imię wojewody – tym razem komunistycznego – Aleksandra Zawadzkiego. Dzisiejsza nazwa jest dużo stosowniejsza i bardziej neutralna: Miejska.
