Franciszek Połomski

ur. 28.12.1938, zm. 16.02.2019

Franciszek Połomski urodził się 28 grudnia 1938 r. w Wodzisławiu Śl. W 1948 r. ukończył szkołę powszechną w Czyżowicach i rozpoczął naukę w nowo utworzonym Liceum Ogólnokształcącym w Wodzisławiu Śląskim. W 1952 r. złożył tam egzamin maturalny. Chciał zostać sędzią. Za namową starszego kolegi, późniejszego sędziego Najwyższego Sądu Administracyjnego Rudolfa Klyszcza, na miejsce studiów prawniczych wybrał Wrocław.

Jako student Uniwersytetu Wrocławskiego osiągał tak dobre wyniki, że został wyróżniony stypendium Rady Państwa i stanowiskiem zastępcy asystenta już na czwartym roku studiów w katedrze prof. Seweryna Wysłucha. Propozycja spowodowała zmianę planów życiowych Połomskiego. Jak wspominał później, miał już w ręku nakaz pracy do Sądu Wojewódzkiego w Katowicach, ale prof. Wysłucha spowodował cofnięcie i zatrudnienie Połomskiego na pełnym etacie asystenckim w Katedrze Historii Państwa i Prawa Polskiego. Prof. Wysłucha odwodził Połomskiego od powrotu na Śląsk, tłumacząc mu, że we Wrocławiu pod jego kierunkiem będzie mógł dla Śląska więcej zrobić niż w sądzie w Katowicach. „Tu będziesz wydobywał prawdę o Śląsku i Ślązakach, a tam będziesz ich wsadzał do więzienia” – miał powiedzieć prof. Wysłucha.

Pracę magisterską Połomski poświęcił „Ustawie o zagrodzie dziedzicznej na prawodawstwie III Rzeszy (1933 – 1939)”, doktorat zaś ochronie polskiej mniejszości w okresie międzywojennym na Śląsku Opolskim i uwieńczył pracą „Niemiecki Urząd do Spraw Mniejszości 1922 – 1937”.

W 1969 r. otrzymał habilitację. Po śmierci prof. Seweryna Wysłuchy, Połomski otrzymał tytuł docenta i w 1970 r. objął kierownictwo Katedry Historii Państwa i Prawa Polskiego Uniwersytetu Wrocławskiego. Funkcję jej szefa sprawował aż do przejścia na emeryturę w 2005 r.

W 1973 r. otrzymał prestiżowe stypendium Humboldta, które umożliwiło mu dwuletnie studia za granicą. W latach 1981 – 1982 został pierwszym Prorektorem Uniwersytetu wybranym w wolnych wyborach rektorskich, pełnił tę funkcję również w kadencji 1984 – 1987. Prezydował w Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta. W 1990 r. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Mimo naukowych osiągnięć stało się to późno, na co wpływ miała opozycyjna działalność Połomskiego. W 1980 r. zaangażował się bowiem w dolnośląską Solidarność. Z ramienia Unii Demokratycznej, której był współzałożycielem, został senatorem w latach 1990 – 1993. Pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Komisji Konstytucyjnej Senatu RP, był członkiem Komisji Spraw Zagranicznych Senatu RP oraz Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Uczestniczył w organizowaniu się dolnośląskiego samorządu terytorialnego. W latach 1998 – 2002 był radnym do Sejmiku Województwa Dolnośląskiego I Kadencji oraz przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych. Był członkiem towarzystw społecznych i naukowych, m.in. Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, członkiem Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, współpracownikiem Komisji Okręgowej Badania Zbrodni Hitlerowskich we Wrocławiu i Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Warszawie.

Wielokrotnie uhonorowano go nagrodami i odznaczeniami państwowymi. Otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Komisji Edukacji Narodowej oraz Złoty Medal Uniwersytetu Wrocławskiego. 29 października 2015 r. Rada Gminy w Gorzycach podjęła uchwałę o przyznaniu Połomskiemu tytułu Honorowego Obywatela Gminy Gorzyce.

Franciszek Połomski zmarł 16 lutego 2019 r. Został pochowany na cmentarzu komunalnym przy ul. Grabiszyńskiej we Wrocławiu.

Artur Marcisz