Eufemia (Ofka)

ur. 1299 r., zm. 17.01.1359

Ur. przed 1299 r. w Raciborzu. Księżna raciborska, dominikanka. Córka Przemysła, władcy raciborskiego z dynastii Piastów i Anny, księżnej czerskiej z Mazowsza. 9 IV 1313 r. przywdziała habit zakonny, wstępując do klasztoru dominikanek Św. Ducha w Raciborzu. Była dwukrotną przeoryszą tegoż zgromadzenia w 1341 r. oraz 1358 - 1359 r. Na średniowiecznych dokumentach występuje jako osoba wyjątkowo zaangażowana w pomnażaniu majątku swojego klasztoru. W 1313 r. pozyskała wieś Proszowiec, Markowice, Lyski, Pogrzebień i Lubomię, które darował Eufemii jej brat Leszek. W 1335 r. biskup wrocławski Nanker obdarzył zgromadzenie dziesięcinami z Bieńkowic, Strzybnika, Sudołu i Kornowaca. Za pośrednictwem księżnej, w 1337 r., dominikanki kupiły wieś Ligotę (Książęcą) od Izoldy, wdowy po Piotrze Strali. W 1339 r. niejaki Kunad (Konrad?) zwany Stoszem albo Stoszowicem, sprzedał Eufemii i jej zgromadzeniu wieś Ucieszków i połowę wsi Warmuntowice w księstwie kozielskim, a w roku następnym Henryk z Plumnowa z bratem Jeszkiem - miasteczko Baborów, z wsiami Sułkowem, Czerwięcicami i Dzielowem. Od swojego szwagra Mikołaja II władcy opawsko-raciborskiego księżna nabyła w 1343 r. prawa zwierzchnie i wielki kawał ziemi w Bieńkowicach, a osiem lat później resztę Bieńkowic, od trzech braci dziedziców: Bienka, Turca i Koberna. 2 VII 1345 r. papież Klemens VI zatwierdził wszystkie nabytki raciborskich dominikanek i wziął je pod swoją opiekę. Wybudowany i konsekrowany 29 IX 1334 r. kościół i klasztor p.w. Św. Ducha, stały się ogniskiem życia religijnego i kulturalnego w Raciborzu. Przeczuwając swój zgon 8 XII 1358 r. Eufemia kazała sporządzić obszerny testament, w którym znajdujemy wiadomości o kolejnych pozyskanych dobrach, przekazanych przez przeoryszę na rzecz zgromadzenia. Późniejsze utwory hagiograficzne akcentują pobożne życie Eufemii, pełne samozaparcia i chrześcijańskich cnot. Piszący w 1606 r. dominikanin Abraham Bzowski wzmiankuje, iż Eufemia „ciało swoje przez posty, bezsenność, surowe posłanie, biczowanie aż do kosztownej krwi, włosiennicę, a nawet noszenie żelaznych łańcuszków, nieustannie umartwiała (...) będąc panną nadzwyczaj urodziwą”. Dzieło Bzowskiego stało się potem podstawą do opracowań biograficznych na temat Ofki, ale tylko o charakterze hagiograficznym. Ofka zmarła 17 I 1359 r. w Raciborzu. Została pochowana w Kaplicy Św. Dominika przy klasztorze dominikanek w Raciborzu. Na początku XIX w. trumienkę z jej szczątkami uroczyście przeniesiono do kościoła NMP (fary), gdzie poświęcono jej jeden z bocznych ołtarzy. Podczas pożaru kościoła w 1945 r. spłonął on wraz ze wspomnianą trumienką. Eufemia czczona jest do dziś w Raciborzu jako świętobliwa. Kandydatka na ołtarze. Co roku, w rocznicę śmierci Eufemii, odprawiane są msze w intencji jej rychłej beatyfikacji.

Norbert Mika