100 lat temu w Nowinach: Wybiła i dla nas Polaków godzina wyzwolenia

Cesarz ustąpił

Cesarz i król zdecydował się zrzec się tronu. Kanclerz Rzeszy pozostaje tak długo w urzędzie, dopóki abdykacya cesarza, zrzeczenie się tronu cesarzewicza niemieckiego i królewicza pruskiego oraz sprawy związane z osobą regenta nie zostaną uregulowane. Zamierza on regentowi zaproponować zamianowanie posła Eberta kanclerzem Rzeszy i przedłożenie projektu ustawy, co do natychmiastowego wypisania powszechnych wyborów do niemieckiego zgromadzenia narodowego, któreby uchwaliło konstytucyę, i ustanowiło przyszłą formę państwową narodu niemieckiego wyłącznie tych szczepów, któreby życzyły sobie przyłączenia do Rzeszy niemieckiej*.

Ustawa sejmowa

Ustawa o ordynacyi wyborczej do Sejmu polskiego już wykończona i ma być w najbliższych dniach ogłoszona, mocą dekretu.

Złośliwa radość

Pisma hakatystyczne** poświęcają wiele miejsca przesileniu politycznemu, jakie przechodzi Polska. Z pism tych zieje złośliwa radość, że wskutek ciągłych obstrukcyi normalny zarząd krajem i formowanie wojska napotyka na nieprzezwyciężone przeszkody. „Radzie regencyjnej usuwa się grunt pod nogami – wykrzykuje radośnie berliński Lokalanzeiger. – Bolszewizm polski podnosi głowę. Polska przekona się na własnej skórze o tem, czem grozi brak wojska, na które można liczyć”.

Czesi łamią umowę z Polakami

Mimo ugody polsko–czeskiej zawartej w Ostrawie, zgłosił się w czwartek do komendanta stacyi w Boguminie major czeski, oświadczając, że ma rozkaz objęcia w imieniu rządu czeskiego komendantury dworca w Boguminie. Zawiadomiona o tem zajściu Śląska Rada Narodowa poleciła komendzie stacyjnej w Boguminie natychmiast usunąć majora czeskiego.

Wbrew układowi czesko–polskiemu, gwarantującemu wolny przejazd wojsk z bronią, władze czeskie rozbrajają żołnierzy polskich, wracających przez Bogumin z Czecho–Słowaczyzny.

Walki na ulicach Lwowa

Wojska polskie posuwają się energicznie w głąb miasta Lwowa. Oddział chorążego Wasilewskiego opanował ulice Sykstuską i Kopernika. Porucznik Dzieduszycki wyparł przeważające siły rusińskie w kierunku Zubrzy (...) Liczba jeńców zabranych we Lwowie przez oddziały polskie wynosi 200 chłopa i jeden porucznik. Zdobyto także 13 karabinów maszynowych (...) Rusini zrabowali wiele kas rozmaitych urzędów a pieniędzmi podzielili się rozmaici przywódcy. Ale i ludzi swoich płacą dobrze, gdyż hajdamacy*** otrzymują po 12 koron dziennie i wikt, oraz wolną rękę w rabunku (...)

Racibórz

Również w Raciborzu utworzyła się w niedzielę rada robotników i żołnierzy****, która przejęła władzę w swoje ręce. Wieczorem odbyło się w sali Lexa wielkie zebranie, na którem przywódcy rad wzywali do spokoju. Na życzenie rady żołnierskiej odstąpiono od urządzenia pochodu przez miasto. Oprócz rad utworzył się osobny wydział obywatelski.

_{* Po zakończeniu I wojny światowej w Rzeszy Niemieckiej wybuchła rewolucja, której następstwem była abdykacja cesarza i króla pruskiego Wilhelma II oraz przekształcenie cesarstwa niemieckiego w republikę, na której czele stanął wówczas kanclerz Friedrich Ebert (socjaldemokracja).}

_{** Hakatyści – potoczne określenie członków i sympatyków Niemieckiego Związku Marchii Wschodniej, którego celem była germanizacja ziem polskich objętych zaborem niemieckim.}

_{*** Hajdamacy – rozbójnicy ukraiński, którzy oprócz działalności rabunkowej opowiadali się za uwolnieniem chłopów od powinności na rzecz ziemiaństwa (szlachty). Oddziały hajdamackie były tworzone przez przywódców ukraińskich, m.in. Semena Petlurę, którzy w latach 1918–1920 dążyli do stworzenia niepodległej Ukrainy.}

_{**** Rady robotników i żołnierzy powstawały w trakcie tzw. rewolucji niemieckiej, która rozpoczęła się 3 listopada 1918 r. w Kilonii. Popierani przez robotników zbuntowani żołnierze przejmowali władzę w kolejnych miastach, doprowadzając do upadku cesarstwa i powstania republiki.}