Korfanty: Byliśmy górą dlatego, że nie daliśmy się skłonić do żadnych gwałtów nad ludnością niemiecką (Jak Górny Śląsk spłynął krwią, cz. 2)
W nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku wybuchło II powstanie śląskie. Oto jak wydarzenia tamtych dni opisywała redkacja ówczesnych "Nowin Raciborskich".
Racibórz • piątek 27 sierpnia 1920 r.
8 powiatów w rękach polskich
Samoobrona polska zajęła zupełnie wiejskie powiaty: bytomski, katowicki, pszczyński, rybnicki, tarnogórski i zabrski a częściowo powiaty gliwicki i lubliniecki. A jak słychać, także w powiatach strzeleckim i kozielskim został zapoczątkowany ruch samoobrony. Nietknięte zostały wypadkami ostatnich dni powiaty raciborski, opolski, oleski, kluczborski i prudnicki.
Z powiatu rybnickiego
Katowice, 24. sierpnia. Od godz. 9 rano nie ma połączenia telegraficznego z Rybnikiem. Zatem przypuszczać należy, że miasto zostało zajęte przez ludność polską.
Rybnik, 24. sierpnia. Prawie cały powiat znajduje się w rękach ludności polskiej. Obyło się prawie bez ofiar. Do tej chwili zajęła ludność polska następujące miejscowości: Biertułtowy, Boguszowice, Baranowice, Bełk, Brzezinę, Chwalowice, Czyżowice, Czuchów, Ciosek, Czerwionkę, Dębieńsko, Ema (kopalnia), Folwarki, Grabownię, Jankowice, Jastrzęb, Kamień, Kokoszyce, Kłokocin, Książenice, Krzyżkowice, Leszczyny, Marklowice, Nieborowice, Nowawieś, Orzepowiece, Przegędzę, Pszów, Popielów, Palowice, Radoszowy, Rydułtowy, Radlin, Radziejów, Rowień, Rój, Smolne, Stanowice, Turze, Wodzisław, Wilchwę, Wrzosy, Wygodę, Zamysłów, Zawadę, Żory i Żytnę.
Rybnik, 25. sierpnia. Na wniosek polskiej ludności internowano zieloną straż bezpieczeństwa w koszarach.
Racibórz • pon. 30 sierpnia 1920 r.
Wiadomości z bliższych i dalszych stron
Kobyla, w Raciborskiem. Z bólem serca przychodzi nam pisać o faktach, które mają miejsce na Górnym Śląsku (...) Pan Szulc z Kobyli, roznosiciel gazet polskich, był 19.8 u prob. ks. Wolffa w Marklowicach celem odebrania żywności dla swojej matki, którą ona już od dawna pobierała. Ks. prob. Wolff zapytał się zaraz, czy p. Szulc jeszcze roznosi gazety polskie. P. Szulc oświadczył, że roznosi, a ks. prob. odpowiedział, jeżeli gazety będzie nadal roznosił, to żywności nie otrzyma i może sobie po nią iść do p. Korfantego (...)
Sławików, w Raciborskiem. Dnia 22. sierpnia o godz. 3 odbył się tu wiec. Zgromadziło się około 300 osób, w tem trzecia część kobiet, co jest objawem bardzo pocieszającym i godnym naśladowania. Wiec zagaił przewodniczący i udzielił głosu p. Mice. Pan Mika rozwodził się w bardzo pięknych słowach o naszym Górnośląsku i jakim sposobem Górnośląsk dostał się pod obce panowanie (...) na koniec odśpiewano „Rotę” (...)
Budziska pow. raciborski. W niedzielę dnia 22. sierpnia odbył się wiec w Budziskach na sali pana Brzoski w najlepszym porządku. Słuchacze zgromadzili się licznie. Mówca p. Wycisk z Kobyli mówił bardzo rzeczowo i potrafił wzruszyć serca słuchaczy, za co mu się należy uznanie. Na wiecu została uchwalona jednogłośna rezolucya plebiscytowa (...) okazało się, że wszyscy myślą i czują po polsku, za co cześć i sława mieszkańcom Budzisk.
Układy ugodowe niemiecko–polskie
Bytom, 27. sierpnia. Wczoraj przed południem rozpoczęły się w Polskim Komisaryacie Plebiscytowym układy zainicyowane przez niemieckie partye polityczne i zawodowe a zmierzające do ugody między powaśnionemi stronami (...)
Niemiecko–polskie rozprawy miały przebieg pomyślny i zakończone zostały wysłaniem memoriału do przewodniczącego Międzysojuszniczej Komisyi w Opolu, w którym przedstawiono następujące punkty ugody:
1. Ustanowienie prawnej policyi pomocniczej w miejsce dotychczasowej straży bezpieczeństwa, składającej się z 50 procent Polaków i z 50 procent Niemców.
2. Wydalenie wszystkich tych żywiołów, które w nieprawny sposób lub też nadużywając swej władzy starają się wpłynąć na wynik głosowania ludowego.
3. Przeprowadzenie oddania broni pod groźbą najcięższych kar.
4. Ogłoszenie wspólnej odezwy przez polskie i niemieckie partye politycznej i zawodowe.
5. Zaniechanie wszelkiego terroru przeciwko osobom innego przekonania, szczególnie jest zakazane wszelkie wpływanie przez gwałty i groźby w pracy i w życiu prywatnem. Nadto zabronione jest wywieranie przymusu należenia do pewnej organizacyi politycznej lub gospodarczej.