Zgubne skutki picia okowity
Niemieccy szpicle podający się za Polaków, uwolnione ceny prosiąt, debata na temat konstytucji odrodzonej Polski, zgubne skutki picia okowity w Babicach oraz tajemniczy pieniądz dymny – to tylko część tematów, które równo sto lat temu zaprezentowano na łamach Nowin.
Racibórz • 2 czerwca 1919 r.
Niebezpieczna gra
Nędza w Raciborskiem. Z wiarygodnej strony donoszą nam: W tych dniach odbyło się tu zebranie kolejarzy zwołane przez naczelnika stacyi tutejszej p. Fiedlera. Na zebraniu tem pouczano obecnych, jak się obchodzić należy z granatami ręcznymi, mianowicie jak się je doprowadza do eksplozyi. Jaki cel instrukcya ta miała, nie trudno się domyśleć. W każdy razie gra, w jaką się Niemcy obecnie bawią, jest bardzo niebezpieczna. Dobrze byłoby dowiedzieć się, czy także gdzie indziej podobne instrukcye się odbyły. Byłby to mojem zdaniem materyał dość cenny.
Odparcie kłamstwa
Z pod Rybnika. W tych dniach pisały gazety niemieckie, że na kopalni „Blücher”* pod Rybnikiem była jakaś deputacya u pana zawiadowcy kopalni z prośbą, by ich bronił od przynależności do Polski. Załoga nasza stwierdziła, że w tej całej sprawie ani jednego słowa prawdy nie ma. Tak samo ogłosił pan zawiadowca kopalni w obecności całej załogi, że jemu o żadnej takiej deputacyi nic nie wiadomo. My dziwimy się tylko nad głupotą i kłamliwością tego korespondenta. Nie, p. korespondencie, chociażby ty nie wiedzieć ile nakłamał i choćbyś się na głowie postawił, to niczego w tej sprawie nie zdołasz odmienić, boć to jest sprawa Koalicyi**, a co ta uchwali, tak pozostanie. My tylko z tęsknotą i niecierpliwością oczekujemy tej chwili prawdziwej wolności, gdy będziemy przynależeć do naszej ukochanej Ojczyzny.
Rewizya domowa
Rydułtowy w Rybnickiem. U kupca W. Chrószcza odbyła się w tych dniach rewizya domowa. Poszukiwano armaty 21-centymetrowej i amunicyi. Rewizya odbyła się na podstawie denuncyacyi. Nie wiadomo, czy denuncyant chciał sobie zakpić z władzy, czy też oczernić p. Chrószcza. W każdym razie władza była powinna tyle wiedzieć, że nikt armaty 21- kalibru w szafie albo pod łóżkiem w domu ukryć nie może.
Nowe Towarzystwo
Lyski w Rybnickiem. W niedzielę 25. maja b. r. założono w naszej miejscowości „Kółko oświatowe imienia św. Jacka”. Do zarządu obrano: Przewodniczącym p. Pawła Nowaka, skarbnikiem p. Urbana Ordę, sekretarzem p. Jana Koźlika. Mężami zaufania są pp.: Antoni Birza, Józef Szkuta i Józef Święty. Zebrania odbywać się będą co trzecią niedzielę każdego miesiąca. Wzywamy wszystkich Polaków z parafii Lyseckiej do wstępowania w szeregi Kółka oświaty, aby naukę, ducha narodowego i dobre obyczaje pielęgnować.
Lis
Moneta z dymu (rozmaitości)
Mieszkańcy wysp zwanych Nowemi Hebrydami*** używają monety szczególniejszego rodzaju: w osobnych wyłącznie na ten cel budowanych szałasach zawieszają u sufitu maty plecione ze słomy, pod któremu ustawicznie utrzymuje się ogień. Dym pokrywa maty grubą warstwą sadzy, zawieszającej się w dół na kształt stalaktytów. Im więcej jest stalaktytów na macie, tem większa jest jej wartość. Za matę długą około jednego łokcia, a pokrytą średnio grubymi stalaktytami, można nabyć dzika lub znaczniejszy zapas żywności. Pieniądze te cieszą się wzięciem na całej grupie Hebryd, jakkolwiek trzeba się z niemi bardzo ostrożnie obchodzić, gdyż bardzo łatwo ulegają zepsuciu. Również należy dbać bardzo o to, aby ogień pod matami był starannie utrzymywany i zawsze posiadał odpowiednią siłę, gdyż tylko te maty mają pełną wartość monetarną, których stalaktyty są jednakowej długości i grubości. O ile nie posiadają tej zalety, wartość ich spada bardzo gwałtownie.
* Dzisiejsza kopalnia Jankowice.
** Koalicya, o której mowa to sojusz zwycięskich państw na czele z Francją, Wielką Brytanią oraz USA, które pokonały w I wojnie światowej blok tzw. państw centralnych z Rzeszą Niemiecką i Austro-Węgrami na czele. Zwycięzcy narzucili przegranym warunki pokojowe, na mocy których m.in. powstała niepodległa Polska, a przegrani utracili szereg ziem, w tym Galicję, część Górnego Śląska oraz Wielkopolskę.
*** Wyspy na Oceanie Spokojnym, położone około 1700 km na północny wschód od Australii. W przeszłości Nowe Hebrydy znajdowały się pod wspólnym zarządem angielsko-francuskim, w 1980 r. uzyskały niepodległość jako państwo Vanuatu.
Wojtek Żołneczko
Czytając Nowiny Raciborskie jakoś nie mogę zrozumieć wyników Plebiscytu z 1921 roku gdzie w Raciborzu za Niemcami głosowało 91 % a za Polską 9 % a w powiecie Raciborskim bez miasta za Niemcami 58,7 % za Polską 41,3 %. To oznacza że ówczesne Nowiny były bardzo stronnicze i uprawiały propagandę a nie informację, no chyba że ówcześni dziennikarze byli tacy .... niekompetentni,